Mất Ngủ Sau Sinh: Nỗi Ám Ảnh Của Sản Phụ Và Cách Cải Thiện Giấc Ngủ
Mất ngủ sau sinh là tình trạng rất phổ biến và trở thành nỗi ám ảnh của các sản phụ. Sau sinh bị mất ngủ kéo dài ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như tinh thần của mẹ. Bài viết dưới đây chuyên trang tổng hợp thông tin chi tiết và đầy đủ về triệu chứng, nguyên nhân, tác hại, gợi ý một số phương pháp khắc phục tình trạng này hiệu quả, an toàn cho mẹ và bé.
Chứng mất ngủ sau sinh là gì?
Mất ngủ sau sinh là tình trạng khá phổ biến bất kể sản phụ nào cũng có thể gặp phải. Theo một nghiên cứu, có tới 60% phụ nữ từ tuần 32 của thai kỳ và 8 tuần sau khi sinh phải trải qua chứng mất ngủ, rối loạn giấc ngủ. Thiếu ngủ sau sinh là khi người mẹ phải thức khuya, dậy sớm để chăm sóc con khiến mẹ không ngủ đủ giấc.
Mất ngủ là khi mẹ có không gian yên tĩnh nhưng vẫn không thể ngủ ngon cả về chất lượng giấc ngủ lẫn thời gian ngủ. Sản phụ khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc cả đêm, tỉnh giấc nhiều lần, ngủ thường mộng mị và ngủ không an giấc. Chỉ những tiếng động rất nhỏ cũng có thể khiến mẹ giật mình trong khi ngủ và không thể ngủ trở lại, cơ thể mệt mỏi, suy nhược, dễ đau đầu, chóng mặt, cáu gắt…
Theo các bác sĩ chuyên khoa, tình trạng khó ngủ sau khi sinh có thể diễn ra trong vài ngày, vài tuần nhưng cũng có thể kéo dài liên tục đến vài tháng. Khó ngủ, rối loạn giấc ngủ tái phát liên tục sẽ ảnh hưởng tới cả thể chất và tinh thần sản phụ. Do vậy chị em không được chủ quan trước các vấn đề về giấc ngủ này.
Triệu chứng mất ngủ sau sinh thường gặp
Sau khi sinh bị mất ngủ sản phụ có thể nhận biết tình trạng giấc ngủ qua những triệu chứng điển hình bao gồm:
- Dù việc chăm sóc con cái rất mệt mỏi nhưng mẹ luôn cảm thấy bồn chồn, lo lắng khó bắt đầu vào giấc.
- Mẹ có xu hướng thao thức, giật mình tỉnh giấc liên tục để kiểm tra xem con có ngủ ngon không, có quấy khóc không và không ngủ lại được.
- Giấc ngủ không sâu, thường xuyên mộng mị, dù tiếng động rất nhỏ nhưng có thể dễ dàng bị tỉnh giấc.
- Tâm trạng bất ổn, lo lắng, cáu gắt, khó kiểm soát được cảm xúc.
- Luôn cảm thấy người mệt mỏi, không có sức sống sau khi thức giấc.
Nguyên nhân mất ngủ sau sinh mổ, sinh thường
Sau sinh bị mất ngủ kéo dài thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: thay đổi nội tiết tố, áp lực chăm sóc con cái, tâm lý bất ổn,… Tuy nhiên hiện tượng này cũng có thể là cảnh báo của một số bệnh lý. Những nguyên nhân phổ biến bị mất ngủ sau khi sinh mổ, sinh thường chị em có thể lưu lại bao gồm:
- Sự thay đổi nội tiết tố
6 tuần đầu sau sinh nồng độ hormone estrogen và progesterone có xu hướng thay đổi. Chính điều này ảnh hưởng trực tiếp tới chu trình thức – ngủ của phụ nữ. Không chỉ gây gián đoạn giấc ngủ mà còn ảnh hưởng tới tâm trạng của các mẹ bỉm.
- Đồng hồ sinh hoạt bị đảo lộn
Sau sinh nở, phần lớn giờ giấc sinh hoạt của mẹ sẽ phụ thuộc vào con. Theo đó, đồng hồ sinh học của sản phụ sẽ bị thay đổi, thường xuyên thức giấc cho con bú (2 – 3 tiếng/lần), thay bỉm tã hay ru con ngủ,… sẽ làm gián đoạn, ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ của mẹ.
- Bị đổ mồ hôi trộm
Sau khi sinh, một số hormone trong cơ thể sẽ cố đào thải các chất hỗ trợ trong giai đoạn thai kỳ. Điều này khiến mẹ bị đổ mồ hôi trộm vào ban đêm gây khó chịu và tỉnh giấc.
- Tâm lý rối loạn, bất an
Bên cạnh cảm giác hạnh phúc với thiên chức làm mẹ, nhiều sản phụ phải trải qua cảm giác áp lực, lo lắng, đặc biệt với những người làm mẹ lần đầu. Những lo lắng về việc con bị đói, con thức hay ngủ hay cảm thấy khó chịu ở đâu,… sẽ khiến mẹ bỉm không thể ngủ an giấc và luôn trong tâm trạng bồn chồn, bất an.
- Vết mổ gây đau, khó chịu
Sau khi mổ 1 – 3 tháng, các chị em thường có cảm giác đau nhức vị trí mổ và khó ngủ. Đặc biệt, một số bà mẹ phải chăm con một mình dễ bị căng thẳng, stress. Những cảm xúc tiêu cực khiến mẹ không thể ngủ ngon giấc, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm.
- Ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường bên ngoài
Sau khi sinh bị mất ngủ, giấc ngủ bị gián đoạn, khó đi vào giấc ngủ, ngủ không đủ giấc có thể do tác động từ bên ngoài. Ô nhiễm tiếng ồn, phòng ngủ ẩm mốc, nhiều bụi bẩn; thời tiết nóng nực, kinh nghiệm ở cữ cổ hủ,… là nguyên nhân ảnh hưởng đến giấc ngủ của sản phụ.
Tình trạng mất ngủ sau khi sinh nguy hiểm không? Khi nào cần gặp bác sĩ?
Mất ngủ sau sinh ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe, tinh thần của mẹ cũng như sự phát triển của bé. Các sản phụ sau một thời gian mất ngủ, ngủ không đủ giấc cộng thêm áp lực chăm sóc con cái sẽ khiến tâm trạng dễ bị kích động, nổi cáu, luôn căng thẳng, bất an.
Theo các nghiên cứu, khi ở trạng thái tức giận, stress quá độ, cơ thể sản sẽ giải phóng một loại độc tố ảnh hưởng xấu tới chất lượng sữa. Thậm chí một số người còn phải đối mặt với tình trạng ít sữa, tắc sữa, mất sữa. Điều này ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe và sự phát triển của bé, làm suy giảm chức năng tiêu hóa cũng như sức đề kháng của trẻ.
Bị mất ngủ sau sinh nếu không được khắc phục kịp thời, tái phát liên tục sẽ chuyển thành giai đoạn mãn tính làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như: rối loạn cân nặng, tiểu đường, rối loạn huyết áp, suy giảm trí nhớ,… Đặc biệt, mất ngủ trong thời gian dài là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến mẹ bỉm mắc chứng trầm cảm sau sinh.
Các sản phụ nên nhanh chóng đi thăm khám bác sĩ trong trường hợp:
- Mẹ bỉm thường xuyên bị mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ với thời gian kéo dài hơn 10 ngày.
- Luôn trong trạng thái bồn chồn, căng thẳng, lo âu quá mức.
- Ngủ không an giấc, dễ bị tỉnh giấc, không thể ngủ kể cả khi rất mệt.
- Sợ ngủ, luôn suy nghĩ mông lung, ngủ hay nằm mơ, mộng mị.
- Cảm thấy người mệt mỏi, uể oải sau khi ngủ dậy.
Bị mất ngủ sau sinh có khỏi được không? Chữa bao lâu?
Theo bác sĩ Đỗ Thu Hiền – bác sĩ 10 năm kinh nghiệm tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc, bị mất ngủ sau sinh hoàn toàn có thể khắc phục nếu sản phụ phát hiện bệnh sớm và điều trị bằng phương pháp khoa học. Về thời gian điều trị nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Thể trạng mẹ bỉm: Sau quá trình sinh nở, sức khỏe mẹ bỉm có nhiều thay đổi. Những sản phụ bị mất ngủ nhưng có thể trạng tốt sẽ có thời gian phục hồi nhanh hơn những mẹ có sức đề kháng yếu.
- Tình trạng mất ngủ: Những sản phụ bị mất ngủ sau sinh ở thể cấp, thời gian mất ngủ không thường xuyên sẽ nhanh phục hồi hơn những mẹ bỉm bị mất ngủ liên tục nhiều ngày.
- Phương pháp điều trị: Mất ngủ sau sinh nếu điều trị đúng cách cộng thêm duy trì lối sống, sinh hoạt khoa học, sự hỗ trợ từ gia đình bệnh có thể thuyên giảm nhanh chóng.
Một số yếu tố bên ngoài như môi trường sống, đời sống tinh thần, dinh dưỡng cũng ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị bệnh.
Cách chữa mất ngủ sau sinh hiệu quả và an toàn
Khi bị mất ngủ sau sinh, trước tiên các sản phụ phải bình tĩnh, tìm hiểu chính xác nguyên nhân. Việc nóng vội sử dụng các loại thuốc an thần, thuốc gây ngủ tạm thời có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của mẹ và bé.
Mẹ bỉm nên thay đổi thói quen sinh hoạt, rèn bé con ăn ngủ theo cữ, hạn chế việc ngủ ngày cày đêm. Đồng thời kết hợp thêm một số biện pháp thư giãn, xông hơi, nghe nhạc thiền để tâm trí ổn định hơn.
Nếu tình trạng mất ngủ vẫn tiếp diễn liên tục và có xu hướng gia tăng, hãy tìm hiểu và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, đặt tính an toàn lên hàng đầu. Hiện nay có 3 cách chữa mất ngủ sau sinh được áp dụng phổ biến gồm:
Cách chữa mất ngủ sau sinh theo dân gian
Dân gian lưu truyền rất nhiều kinh nghiệm trị mất ngủ sau sinh sử dụng thảo dược dễ tìm kiếm trong thiên nhiên như sau:
- Uống trà tâm sen: Đây là kinh nghiệm được nhiều người lựa chọn để cải thiện tình trạng mất ngủ, khó ngủ của mình. Tâm sen có tác dụng giải độc, mát gan, an thần, định tâm, hỗ trợ điều trị sau sinh mổ, sinh thường. Mẹ bỉm có thể hãm trà tâm sen uống hàng ngày để có giấc ngủ ngon hơn.
- Uống trà thảo mộc: Nếu không thích vị đắng của tâm sen, sản phụ cũng có thể thay đổi khẩu vị bằng một số loại trà thảo mộc như: trà hoa cúc, trà hoa vàng, trà saffron,… giúp thư giãn tinh thần, an thần, lưu thông tuần hoàn máu.
- Sử dụng củ gừng: Gừng có tính ấm, vị cay nhẹ tác dụng kích thích lưu thông máu, cải thiện tình trạng khó ngủ, rối loạn giấc ngủ. Những người bị mất ngủ sau sinh có thể ngâm chân với nước gừng ấm mỗi tối để khí huyết lưu thông, dễ dàng đi vào giấc ngủ.
- Đậu đen, đậu xanh: Đây là 2 nguyên liệu quen thuộc trong gian bếp có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, an thần, tăng tuần hoàn máu, hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ sau sinh hiệu quả. Sản phụ lấy 1 trong 2 loại đậu rang thơm sau đó hãm cùng nước sôi để sử dụng mỗi ngày.
- Bổ sung khoáng chất: Trong bữa ăn hàng ngày, mẹ bỉm nên bổ sung Magie, sắt giúp tăng cường sức khỏe thần kinh, chữa mất ngủ tại nhà, ngăn ngừa trầm cảm.
Các chuyên gia và y tế hàng đầu khuyến khích mẹ bỉm nên bổ sung nhiều khoáng chất bởi đấy là một trong những yếu tố bị bỏ sót trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày của phụ nữ. Đặc biệt, bổ sung khoáng chất góp phần giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi, chống lão hóa và ngăn ngừa các bệnh lý về hệ thần kinh.
Cách trị mất ngủ sau sinh sử dụng thuốc Tây
Một số trường hợp mẹ bỉm bị mất ngủ dài ngày, cơ thể suy nhược ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày, các bác sĩ sẽ tùy theo thể trạng, thể bệnh để kê một số loại thuốc ngủ:
- Trường hợp ngủ không sâu giấc, hay bị giật mình, mộng mị: Bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc có tác dụng an thần như: Bromazepam, Diazepam, Rotunda, Phenobarbital, Zolpidem…
- Trường hợp mất ngủ do bị dị ứng, ngứa gãi, bứt rứt cả đêm: Bác sĩ chỉ định sử dụng một số loại thuốc kháng histamin như: Dimedrol, Clorpheniramin Promethazin,…
- Trường hợp mất ngủ kinh niên, tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều tháng, có dấu hiệu trầm cảm sau sinh: Bác sĩ chỉ định một số loại thuốc như Clomipramine, Mirtazapine, Quetiapine, Olanzapine…
Lưu ý: Việc lạm dụng thuốc, sử dụng sai liều lượng, sai loại thuốc có thể gây rất nhiều tác dụng phụ: rối loạn cân nặng, mất sữa, viêm loét dạ dày, trầm cảm, phụ thuộc thuốc,… Một số thành phần trong thuốc chữa mất ngủ sau sinh có thể gây hại và ảnh hưởng tới bé sơ sinh khi bú sữa mẹ.
Chữa mất ngủ sau sinh hiệu quả và an toàn theo Y học cổ truyền
Theo Y học cổ truyền, mất ngủ sau sinh nguyên nhân do can khí uất, tâm tỳ hư, cơ địa nhạy cảm, thể trạng suy yếu. Điều trị mất ngủ khó ngủ sau sinh, YHCT tập trung triệt tiêu căn nguyên gây bệnh, đồng thời nâng cao thể trạng, ngăn bệnh tái phát, đảm bảo hiệu quả lâu dài, đặt tính an toàn lên hàng đầu.
Sản phụ bị mất ngủ sau sinh có thể tham khảo một số bài thuốc chữa mất ngủ sau đây:
Bài thuốc 1: Phục thần, phục linh, long vỉ, thạch xương bồ mỗi thứ 12gr; nhân sâm, viễn chí mỗi thứ 8gr. Đem nguyên liệu sắc lấy nước uống 3 lần/ngày.
Bài thuốc 2: Xuyên khung, đương quy, điếu đằng câu mỗi vị 3gr; truật, phục linh mỗi vị 4gr; sài hồ 2gr; cam thảo 1,5gr. Mang hỗn hợp sắc lấy nước cốt chia đều sử dụng 3 lần/ngày.
Bài thuốc 3: Chích thảo, sinh địa, quy nhân mỗi vị 2gr; gia giảm thêm 4gr chu sa. Đem hỗn hợp tán thành bột mịn sau đó luyện thành viên hoàn. Mỗi ngày lấy khoảng 4 – 12gr viên đã hoàn pha cùng nước sôi, sử dụng trước ngủ 30 phút.
Mất ngủ sau sinh cần làm gì, kiêng gì để nhanh khỏi bệnh?
Để đạt hiệu quả cao, rút ngắn thời gian điều trị mất ngủ sau sinh, bên cạnh việc tuân thủ liệu trình dùng thuốc, mẹ bỉm cần ghi nhớ một số thói quen trong lối sống, chế độ ăn uống như sau:
- Hãy ngủ khi con ngủ: Bạn hãy thì để cơ thể nghỉ ngơi, thay vì làm việc nhà hãy ngủ khi con bạn ngủ.
- San sẻ công việc: Hãy nhờ chồng giúp bạn chăm con, tâm sự những lo lắng thường ngày để bạn không còn quá bị áp lực, tất bật với công việc.
- Giải tỏa căng thẳng: Căng thẳng không chỉ khiến bạn luôn cảm thấy mệt mỏi mà còn khó có được giấc ngủ ngon. Hãy thả lỏng cơ thể và thư giãn, bạn có thể ngồi thiền, đi bộ hoặc nghe một số bản nhạc êm dịu.
- Kiểm soát lượng caffeine uống vào: Nếu bạn có thói quen uống cà phê để tỉnh táo cả ngày hãy từ bỏ nó. Mẹ bỉm có thể thay thế bằng trà hoa cúc, trà hoa oải hương vừa giúp tinh thần sảng khoái vừa không bị mất ngủ.
- Không dùng thiết bị điện tử một giờ trước khi ngủ: Điện thoại, máy tính, Tivi có thể kích thích hoạt động não bộ và cản trở tới chất lượng giấc ngủ của bạn.
- Cho bé ăn ngủ theo cữ: Ban đầu, trẻ sơ sinh thường có thói quen thức dậy vào ban đêm. Nhưng sau khi chúng lớn, mẹ hãy cho con ăn ngủ theo cữ để mẹ có được giấc ngủ ngon hơn.
Chứng mất ngủ sau sinh gây ra nhiều hệ lụy ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và tinh thần của sản phụ. Mẹ bỉm nên chủ động đi thăm khám ngay khi thấy các dấu hiệu của bệnh để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn phác đồ điều trị hiệu quả và an toàn nhất.
Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!